Recensie: Wat zou Martin doen? - Nic Stone
Young adult

Recensie: Wat zou Martin doen? – Nic Stone

Nic Stone schreef eerder al Zij & Ik. Nu is er een ander YA-boek van haar vertaald, namelijk Wat zou Martin Doen? (of Dear Martin in het Engels). Ik was erg benieuwd, omdat het boek belangrijke en actuele thema’s aansnijdt zoals racisme en etnische profilering. Is dit een soort The Hate U Give 2.0 of juist iets compleet anders? Ik vertel je wat ik van het boek vond.

Hier gaat Wat zou Martin doen? over

Justyce McAllister haalt hoge resultaten op school, is aanvoerder van de debatclub en hij mag volgend jaar naar Yale. Maar dat doet er allemaal niet toe als een politieagent handboeien rond zijn polsen sluit. Uiteindelijk wordt Justyce weer vrijgelaten, zonder verdere aanklachten (en ook zonder excuus), maar het incident houdt hem bezig.

Nu hij verhuisd is naar een betere wijk, wordt hij nog steeds lastiggevallen door de jongens uit zijn oude buurt en hij voelt zich ook niet welkom in zijn nieuwe klas. De enige uitzondering is Sarah Jane, Justyce’ knappe – en witte – debatpartner, van wie hij wenste dat hij haar niet zo leuk vond. Op een dag rijdt Justyce samen met zijn beste vriend Manny rond in de auto – raampjes open, muziek hard aan. Dat valt niet in goede aarde bij een automobilist die naast hen staat te wachten voor het stoplicht. Maar zijn twee brutale jongens die het volume net iets te hard zetten reden genoeg om een wapen te trekken?

Kijken door de ogen van Justyce

Door de titel denk je misschien dat dit boek over Martin gaat. Dat is niet zo. Het gaat vooral over Justyce, een zwarte Amerikaanse jongen, die zijn best doet op school en in de debatclub zit. Tussen de hoofdstukken door, lees je brieven die Justyce schrijft aan Martin Luther King. Voilà: hier is de titelverklaring. Het schrijven van die brieven begint als een schoolproject, maar Justyce schrijft steeds vaker aan Martin omdat hij de wereld om zich heen anders begint te zien. Zijn beste vriend Manny gaat om met jongens van hun school, die niet zo aardig zijn. De opmerkingen die ze maken, zijn eigenlijk helemaal niet leuk, vindt Justyce. Kwetsend zelfs.

‘Vanaf de eerste bladzijde leef je mee met Martin, kijk je een beetje door zijn ogen naar de wereld en horen dit soort onderwerpen bij het dagelijkse leven’

Steeds meer ziet Justyce in hoe racistisch de wereld om hem heen is. Hij ziet het op het nieuws, waar een zwarte jongen zomaar is neergeschoten door de politie. Maar zoals die jongen is, zo is hij niet – denkt Justyce. Totdat hij gewelddadig door een agent wordt behandeld. En dat alleen maar omdat hij zijn ex-vriendin hielp die dronken in haar auto zat. Hoezo wordt hij dan opgepakt? Hij is toch degene die helpt en niks verkeerd doet? In de eerste vijftig bladzijden van dit boek, gaat het al over van dit soort onderwerpen. Etnische profilering, (subtiele) racistische opmerkingen en white privilege. Toch voelt het tijdens het lezen niet alsof de auteur constant onderwerpen op je afvuurt als lezer. Helemaal niet, zelfs. Vanaf de eerste bladzijde leef je mee met Martin, kijk je een beetje door zijn ogen naar de wereld en horen dit soort onderwerpen bij het dagelijkse leven. Als wit persoon weet je nooit hoe racisme echt voelt, maar door je via een boek in te leven in een zwarte hoofdpersoon, komt het wel dichterbij. En zorgt het bovenal voor meer begrip.

wat zou Martin doen Nic Stone recensie

The Hate U Give & de eigen draai van Nic Stone

Het plot: top. Ik verwachtte dat het boek erg op The Hate U Give zou lijken, maar dat was niet zo. Op de onderwerpen racisme en etnische profilering na, is Wat zou Martin doen? heel anders. Ten eerste omdat de hoofdpersoon hier een jongen is, ten tweede omdat het meer zijwegen van racisme inslaat (black face, white privilege) en ten derde omdat de schrijfstijl van Nic Stone totaal niet op die van Angie Thomas lijkt. En over dat laatste wil ik het even hebben.

‘Waar Angie Thomas veel langer van stof is en je door middel van een ik-perspectief mee laat leven met Starr, schrijft Nic Stone korter en bondiger’

Waar Angie Thomas veel langer van stof is en je door middel van een ik-perspectief mee laat leven met Starr, schrijft Nic Stone korter en bondiger. Ook laat Stone het ik-perspectief varen en wordt het verhaal vanuit een alwetend perspectief verteld. Het een is niet beter dan het ander, het is maar net wat je zelf prettiger vindt. Persoonlijk had ik liever vanuit een ik-persoon gelezen, ook al vond ik dit alwetende perspectief niet erg storend. Het doet ook geen afbreuk aan de inleving in de personages.

Hoe dan ook, Nic Stone schrijft gewoon anders. Korte hoofdstukken, duidelijke taal. Het wordt geen moment saai. De brieven van Justyce aan Martin tussen de hoofdstukken door, zijn een goede zet. Dat maakt het lekker afwisselend. Wat ik minder vond, waren de lessen maatschappijleer in het boek. Niet qua inhoud, maar qua vorm. De lessen, waarin wordt gedebateerd over racisme etc., zijn in scriptvorm geschreven. Ja, het leest lekker snel, maar verder heeft de scriptvorm hier geen echte functie. Het wordt hooguit wat overzichtelijker omdat er veel namen voorbijkomen, maar het zou ook makkelijk in een normale vorm kunnen.

Mijn eindoordeel over het boek

Wat zou Martin doen? krijgt vier sterren. Hoe Nic Stone onderwerpen als black face, white privilege & etnische profilering weet neer te zetten is heel krachtig. Al in de eerste vijftig bladzijden passeren er zoveel onderwerpen de revue, maar het wordt geen moment rommelig. Een heel mooi en ontroerend boek, dat toch ook met momenten heel vrolijk en leuk is. Het gaat over racisme en discriminatie, maar ook over ontdekken wie je bent, vriendschap en liefde. Een must-read!

Heb jij de boeken van Nic Stone of Angie Thomas al gelezen?

3 reacties

Laat een antwoord achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *